فراتر از زمين

1. ويژگي هاي يك سياره به شرح زير مي باشد «وجود 10% اكسيژن، 80% كربن دي اكسيد و 5% نيتروژن در اتمسفر آن، بدون لايه ي ازون، فاصله ي آن از خورشيد 000/600/103 كيلومتر، هر 200 روز يك بار ، يك دور به دور محور خود و يك دور به دور خورشيد مي چرخد. كدام گزينه درباره آن نادرست نوشته شده است؟ (TIMSS)

الف) سطح آن از مين گرم تر است
ب) طول يك شبانه روز در آن 200 روز است
ج) موجودات احتمالي روز آن با خطر سرطان رو به رو هستند
د) يك سال خورشيدي آن را از سال خورشيدي زمين طولاني تر است

2. اولين دانشمندي كه خورشيد را ثابت و زمين را متحرك تصور كرد چه كسي بود؟

الف) گاليله
ب) كوپرنيك
ج) اينشتين
د) بطليموس

3. اجرام آسماني كه از جنس غبار و يخ هستند و تا حدي به گلوله ي برف آلود شباهت دارند كدام است؟ (مرداد 82)

الف) شهاب سنگ
ب) شهاب
ج) دنباله دار
د) قمر

4. منشاء گرماي خورشيد چيست و از چه نوع واكنشي است؟ (ورودي نمونه)

الف) جوش هسته اي و از تبديل هليم به هيدروژن
ب) جوش هسته اي و از تبديل هيدروژن به هليم
ج) شكافت هسته اي و از تبديل هليم به هيدروژن
د) شكافت هسته اي و از تبديل هيدروژن به هليم

5. كدام گزينه در مورد لكه هاي خورشيدي نادرست است؟

الف) دوام اين لكه ها حدود چند ماه تا چند روز است
ب) سردتر از بقيه ي سطح خورشيد اند
ج) تيره رنگ هستند
د) اين لكه ها منشاء گرماي خورشيد هستند

6. كمربندي كه در حد فاصل مريخ و مشتري قرار دارد كدام است؟

الف) شهاب سنگ
ب) دنباله دار
ج) صورت فلكي
د) سيارك

7. كدام سياره ي زير از بقيه كوچك تر است؟

الف) مشتري
ب) زهره
ج) اورانوس
د) نپتون

8. سيارك ها در بين كدام سيارات قرار دارند؟

الف) زمين و مريخ
ب) مريخ و مشتري
ج) زحل و مشتري
د) زحل و اورانوس

9. كدام يك از سيارات زير جزء سيارات مشتري مانند نيست؟

الف) زحل
ب) اورانوس
ج) نپتون
د) مريخ

10.جنس سيارك ها بيشتر از چه موادي است؟

الف) مواد آهكي و غبار يخ
ب)مواد آهكي و آلومينيومي
ج) مواد آهني و سيليكاتي
د) موادآهكي و سيليكاتي

11.كدام يك از روزهاي زير از بقيه طولاني تر است؟ اول.........

الف) فروردين
ب) تير
ج) مهر
د) دي

12. كدام گزينه در مورد منشاء گرماي خورشيد نادرست است؟

الف)‌حاصل تبديل ماده به انرژي است
ب) در اثر جوش هسته اي به وجود مي آيد
ج) از تبديل هليم به هيدروژن حاصل مي شود
د) حاصل تبديل چهار هسته ي سبك به يك هسته ي سنگين تر مي باشد

13. قطعه سنگ هايي كه از جو گذشته و روي سيارات مي افتند چه نام دارند؟

الف)‌دنباله دار
ب) شهاب سنگ
ج) صورت فلكي
د) سيارك

14. رنگ هر ستاره چه اطلاعاتي را به ما مي دهد؟

الف) نوع تركيب آن
ب) دماي سطحي آن
ج) نوع تركيب و دماي آن
د) فاصله ي آن از زمين

15. از تجزيه نور ستاره به چه چيزي درباره آن پي مي بريم ؟
الف) فاصله آن از زمين
ب) دماي آن
ج) نوع تركيب آن
د) حجم آن

16 . كدام يك از سيارات زير تا به حال قمري براي آنها كشف نشده است؟
الف) عطارد و زهره
ب) زهره و مشتري
ج) اورانوس و نپتون
د) مريخ و زحل

17.اگر از ستاره ي A نور بيشتري نسبت به ستاره B به زمين برسد كدام گزينه درست است؟
الف) ستاره A از B بزرگتر است
ب) فاصله ي A از B بزرگتر و فاصله اش تا زمين كمتر است
ج) ستاره A از B بزرگتر و فاصله اش تا زمين كمتر است
د) هركدام از گزينه هاي فوق ممكن است

18. كدام يك از رنگ هاي زير بيانگر دماي بيشتري است؟
الف) زرد و قرمز
ب) آبي
ج) قرمز
د)زرد

19. براي تجزيه ي نور ستاره از چه وسيله اي استفاده مي شود؟
الف) روش مثلث بندي
ب) تلسكوپ
ج) طيف نگار
د) زاويه باب

20. دب اكبر نوعي ..........است
الف) صورت فلكي
ب) دنباله دار
ج) شهاب
د) سيارك

پاسخ تشريحي سؤالات فصل پنجم

1. د – سال خورشيدي آن كمتراز سال خورشيدي زمين است. زيرا كه سال خورشيدي آن 200 روز طول مي كشد (يك دور به دور خورشيد) ولي سال خورشيدي زمين 4/1 365 روز طول مي كشد( يك دور به دور خورشيد)

2. ب – نيكلاس كوپرنيك اختر شناس لهستاني در سال 1543 ميلادي

3. ج – معروف ترين ستاره ي دنباله دار كه به نام كاشف آن هالي ناميده شده است، هر 75 سال يك بار ظاهر مي شود.

4. ب – تركيب چهار هسته ي هيدروژن به يك هسته ي هليم و تبديل اختلاف جرم آنها انرژي، به اين واكنش هسته اي جوش هسته اي مي گويند( يك هسته ي هليم كمي از چهار هسته ي هيدروژن سبك تر است)

5. د

6. د – قطعات سنگي و فلزي كه قطر آنها از چند سانتي متر تا صدها كيلومتر متفاوت است.

7. ب – سيارات زمين مانند ( زهره، عطارد، زمين و مريخ) از سيارات مشتري مانند( مشتري، زحل، اورانوس و نپتون) كوچك تر اند. بزرگترين سياره هم مشتري است.

8. ب

9. د – مريخ زمين مانند است

10.ج – آهني و سيليكاتي

11.ب - اول تير بلندترين روز اول دي ماه كوتاه ترين روز سال مي باشد

12. ج – از تركيب چهار هسته ي هيدروژن يك هسته ي هليم حاصل مي شود

13. ب – اگر به سيارات نرسند و در جو پودر شوند به آنها شهاب مي گويند

14. ب

15.ج

16.الف

17.د

18. ب – رنگ آبي دمايي در حدود 20 تا 35 هزار درجه
رنگ قرمز دمايي در حدود 3000 درجه
رنگ زرد دمايي در حدود 6000 درجه

19. ج

20 . الف – ستارگاني كه در نزديكي هم در آسمان قرار دارند، در گروه هايي خاص قرار مي گيرند و داراي شكل هاي ويژه اي هستند. به اين مجموعه ستارگان صورت فلكي مي گويند. مانند : دب اكبر، دب اصغر، اسد، حوت، قوس ، جدي ، عقرب ، جوزا و غيره

زمين ساخت ورقه اي (ادامه - پاسخنامه)

19 – ميزان برقراري جريان همرفتي در محل ورقه هاي دور شونده در سال حدود چند ..... مي باشد.

الف) ميلي متر
ب) سانتي متر
ج) متر
د) كيلومتر

20 – در كدام يك ازموارد زير كوه ايجاد نمي شود؟

الف)‌دور شدن ورقه ها
ب) نزديك شدن ورقه ها
ج) لغزيدن ورقه ها در كنار هم
د) برخورد دو ورقه ي قاره اي

21- كدام يك از موارد زير در ايجاد جزاير قوسي نقش ندارند؟

الف) اختلاف دماي سطح زمين با اعماق زمين
ب) رسوبات ورقه ي اقيانوسي
ج) گودال عميق اقيانوسي
د) اختلاف خواص فيزيكي و شيميايي ورقه ي اقيانوسي و قاره اي

22 – علت اصلي برقراري جريان (همرفتي) در قسمت هاي خميري گوشته ي زمين چيست؟ ( ورودي نمونه -0 82)

الف) سختي سنگ كره و ايجاد اختلاف چگالي
ب) آتش فشان وچگالي زياد
ج) دما، وقوع زلزله و اختلاف چگالي
د) دما، فشار و ايجاد اختلاف چگالي

23 – كدام يك از درياهاي زير بازمانده ي درياي تتيس (Tethys) نمي باشد؟

الف) مديترانه
ب) سرخ
ج) مازندران
د) سياه

24 – كدام يك از كوه هاي زير حاصل دور شدن ورقه ها است؟

الف)‌كليمانجارو و وكنيا
ب) آلپ و كنيا
ج) اورال و آپالاش
د) كليمانجارو و زاگرس

25 – به نظر شما سنگ هاي دگرگوني بيشتر در كجا تشكيل مي شوند؟

الف)‌محل دور شدن ورقه ها
ب) محل نزديك شدن ورقه ها
ج) در حاشيه ي ورقه هاي لغزنده
د) اطراف جزاير قوسي

26 – از سال 1288 تا 1376 بزرگترين زلزله ايران در كدام منطقه بوده است؟

الف) طبس
ب) رودبار
ج) دورود
د) لاريجان

پاسخ تشريحي سؤالات فصل چهارم

1. ج

2. ج - تشابه فسيلي، تشابه شكل كناره هاي قاره ها مثل قاره ي آفريقا و آمريكا جنوبي و تشابه برخي از سنگ هاي قاره ها با هم

3. ب – زلزله : در بعضي مناطق مثل محل لغزيدن ورقه فقط زلزله داريم . در محل هايي كه آتش فشان داريم زلزله هم داريم

4. الف – اين ورقه ها كه بيشتر در بستر اقيانوس ها وجود دارند از هم دور مي شوند و مواد مذابي كه از درون زمين و سست كره ي داغ بالا مي آيند فاصله ي ايجاد شده در بين آنها را پر مي كنند با اين ترتيب پس از سرد شدن مواد، پوسته ي اقيانوسي جديد( ليتوسفر) در بين دو ورقه ي دور شونده پديد مي آيد.

5. ج – در برخورد دو ورقه ي اقيانوسي يكي از ورقه ها به زير ديگري فرو مي رود. ورقه ي فرو رانده شده ذوب مي شود و مواد مذاب حاصل از آن از بستر اقيانوس خارج مي گردد. با ادامه ي فاليت اين آتش فشان ها، جزايري سر از آب بيرون مي آورند كه به مجموعه ي آنها جزاير قوسي گفته مي شود.

6. الف – به دليل تشكيل پوسته جديد در محل ورقه هاي دور شونده در بستر اقيانوس ها، سنگ هاي جوان تر در اين منطقه ايجاد مي شوند.

7. ج - اصطلاح «زمين ساخت ورقه اي» حدود 50 سال بعد از ارائه ي نظيريه وگنر و با جمع آوري اطلاعات بيشتر در اين زمينه از طرف عده اي از دانشمندان عنوان شد.

8. ج – حركت ورقه ها افقي است و نه عمودي

9. الف – به دليل دما و فشار در نرم كره و ايجاد اختلاف چگالي در آن و بالا آمدن بخش سبك تر نرم كره و ايجاد حركت در ورقه ها روي نرم كره

10 .ب – بستر اقيانوس ها يعني محل دور شدن ورقه ها

11. الف – كوه هاي ميان اقيانوسي حاصل بالا آمدن نرم كره در محل دور شدن ورقه ها و سرد شدن اين مواد مذاب خارج شده مي باشد.

12 . الف – گودال عميق در برخورد دو ورقه ي اقيانوسي با هم يا برخورد يك ورقه اقيانوسي با يك ورقه ي قاره اي به وجود مي آيد.

14. ب – د راين مورد چون هيچ كدام از ورقه ها فرو رونده نيستند پس ذوب نمي شوند در نتيجه آتش فشان نداريم.

15. د – ورقه ي اقيانوسي به زير ورقه ي قاره اي فرو مي رود در اعماق ذوب شده و مواد مذاب از شكاف هاي ورقه قاره اي خارج مي شوند.

16. الف – وجود سنگ هاي جوان تر ( كم سن) نشان دهنده ي گسترش بستر اقيانوس و ايجاد پوسته جديد است.

17. ج – كوه ميان اقيانوسي حاصل دور شدن ورقه ها است.

18 .ج – به دليل حركت مداوم ورقه امكان ايجاد كوه هاي جديد وجود دارد. از طرفي كوه هاي قديمي به علت تأثير عوامل جوي (فيزيكي و شيميايي) دچار تغيير و فرسايش مي شوند.

19. ب – حركت جريان همرفتي حدود چند سانتي متر در سال مي باشد

20 . ج – در اين اتفاق زلزله هاي شديد ايجاد مي شود

21. ج – اختلاف خواص فيزيكي وشيميايي ورقه ها باعث فرو رفتن يكي از آنها به زير ديگري مي شود. رسوبات ذوب مي شوند، بالا مي آيند و به دليل سرد بودن آب ها نسبت به اعماق زمين‌،منجمند شده و جزاير قوسي را ايجاد مي كنند و گودال عميق اقيانوسي در اين زمينه نقشي ندارند.

22. د – دماي زياد در اعمال باعث ذوب شدن بخشي ازنرم كره و كاهش چگالي آن شده و در نتيجه باعث حركت رو به بالاي آن مي شود و جريان همرفتي را به وجود مي آورد.

23. ب – درياهاي مازندران، مديترانه و سياه باز مانده ي درياي يكپارچه ي اوليه( تتيس) مي باشند.

24. در قسمت شرق آفريقا پديده ي باز شدن پوسته قاره اي مشهود است و كوه هاي كليمانجارو و كنيا نيز حاصل همان فعاليت ها هستند.

25. ب – به دليل فشار زياد در محل برخورد ورقه ها سنگ دگوگوني ايجاد مي شود.

26. الف – در شهريور ماه 1357 در طبس با بزرگي 7/7 در مقياس ريشتر

زمين ساخت ورقه اي

1. كدام گزينه حركت صفحه هاي سازنده ي پوسته زمين را در طول ميليون ها سال به بهترين شكل توصيف مي كند؟ (TIMSS)

الف) آنها ميليون ها سال حركت كرده اند، اما در حال حاضر متوقف شده اند.
ب) آنها ميليون ها سال ساكن بوده اند، اما اكنون حركت مي كنند
ج) آنها همچنان به حركت خود ادامه مي دهند
د) آنها هيچ گاه حركت نكرده اند

2. دلايل وگنر براي جابه جايي قاره ها چه بود؟(خرداد 81 – تهران)

الف) تشابه شكل كناره هاي دو قاره، تشابه فسيلي و تشابه جانداران قاره ها
ب) گسترش بستر اقيانوس ها، افزايش ارتفاع كوه ها، وقوع زلزله هاي شديد
ج) تشابه فسيلي، تشابه شكل كناره هاي قاره ها، تشابه برخي از سنگ ها ي قاره ها با هم
د) عدم گسترش سطح زمين علي رغم گسترش بستر اقيانوس ها

3. كدام پديده ي زمين شناسي در تمام حاشيه ي ورقه هاي سازنده ي سنگ كره زمين به وجود مي آيد؟ (مرداد 82)

الف) آتش فشان
ب) زلزله
ج) كوه ميان اقيانوسي
د) جزاير قوسي

4. در كدام محل ورقه ها، سنگ كره ي جديد تشكيل مي شود؟ (شهريور 82)

الف) ورقه هاي دور شونده
ب) برخورد ورقه ي اقيانوسي با ورقه ي قاره اي
ج) برخورد در ورقه ي قاره اي
د) برخورد دو ورقه اقيانوسي

5. محل تشكيل جزاير قوسي در كدام يك از موارد زير است؟ (خرداد 82)

الف) ورقه هاي دور شونده
ب) برخورد ورقه ي اقيانوسي با ورقه ي قاره اي
ج) برخورد دو ورقه ي اقيانوسي
د) برخورد ورقه ي قاره اي

6. سنگ ها ي.......جوان تر از سنگ هاي .........است. به دليل ..............

الف) بستر اقيانوس ها – قاره اي – گسترش بستر اقيانوس ها
ب) قاره ها – بستر اقيانوس ها – دور شدن ورقه ها از هم در كف اقيانوس ها
ج) بستر اقيانوس ها – قاره ها – نزديك شدن ورقه ها در بستر اقيانوس ها
د)قاره ها – بستر اقيانوس ها – افزايش ارتفاع كوه ها در اثر نزديك شدن ورقه هاي قاره اي

7. منظور از زمين ساخت ورقه اي چيست و توسط چه كسي عنوان شد؟

الف) سنگ كره از قطعاتي ساخته شده كه عمق حدود 20 تا 150 كيلومتري ادامه دارند و آزادانه و مستقل از هم حركت مي كنند و توسط وگنر عنوان شد
ب) ورقه هاي تشكيل دهنده ي سنگ كره ي زمين در حال يكپارچه شدن مي باشند. توسط عده اي از زمين شناسان عنوان شد.
ج) سنگ كره از قطعاتي ساخته شده كه در زير قاره ها، اقيانوس ها يا هر دوي آنها است كه تا عمق 20 تا 150 كيلومتري ادامه دارند، آزادانه و مستقل از هم حركت مي كنند. توسط عده اي از زمين شناسان عنوان شد.
د) ورقه هاي تشكيل دهنده سنگ كره زمين در حال يكپارچه شدن مي باشند. توسط وگنر عنوان شد.

8. ورقه ها نسبت به هم به كدام شكل زير حركت نمي كنند؟

الف) دور شدن
ب) نزديك شدن
ج) بالاآمدن
د) لغزيدن

8. نظريه هاي غالب در مورد گسترش بستر اقيانوس ها كدام است؟

الف) همرفت
ب) جاذبه زمين
ج) افزايش چگالي بخشي از نرم كره و بالا آمدن آن بخش
د) كاهش دما و فشار در بخش هايي از نرم كره

10 – محل خروج نرم كره و گسترش موضعي وسعت زمين بيشتر در چه محلي قرار دارد؟

الف)در محل تلاقي دو ورقه ي قاره اي
ب) در بستر اقيانوس ها
ج) در محل برخورد دو ورقه ي اقيانوسي
د) در محل برخورد يك ورقه قاره اي با يك ورقه ي اقيانوسي

11 – رشته كوه هاي ميان اقيانوس در اثر فعاليت كدام پديده زير حاصل مي شود؟ (كنكور تيزهوشان)

الف) دور شدن دو ورقه از يكديگر
ب) برخورد دو ورقه ي اقيانوسي
ج) برخورد ورقه ي اقيانوسي با ورقه ي قاره اي
د) برخورد دو ورقه ي قاره اي با يكديگر

12 – در محل دور شدن ورقه كدام گزينه ي زير به وجود نمي آيد؟

الف)‌گودال عميق اقيانوسي
ب)آتش فشان
ج)كوه ميان اقيانوسي
د) زمين لرزه

13 – در كدام يك از موارد زير آتش فشان ايجاد نمي شود؟

الف) ورقه هاي دور شونده
ب) برخورد دو ورقه ي قاره اي
ج) برخورد دو ورقه ي اقيانوسي
د) برخورد ورقه ي قاره اي با اقيانوسي

14 – پديده هاي حاصل از نزديك شدن ورقه ها به هم به دليل اختلاف .......ورقه ها.

الف) خصوصيات فيزيكي و شيميايي
ب) خصوصيات فيزيكي
ج) خصوصيات شيميايي
د) چگالي

15 – در كدام يك از موارد زير مواد مذاب از شكاف هاي ورقه ي قاره اي خارج مي شوند؟
الف) ورقه هاي دور شونده
ب)برخورد دو ورقه ي اقيانوسي
ج) برخورد دو ورقه ي قاره اي
د) برخورد يك ورقه ي اقيانوسي با يك ورقه ي قاره اي

16- اندازه گيري كدام خاصيت سنگ ها ، گسترش بستر اقيانوس ها را تأييد مي كند؟
الف) سن
ب) جنس
ج) وسعت
د) حالت

17 – در برخورد دو ورقه كدام مورد زير به وجود نمي آيد؟
الف) زلزله
ب) آتش فشان
ج) كوه ميان اقيانوس
د) جزاير قوسي

18 – كدام يك از جملات زير بهترين توصيف براي سطح زمين طي ميلياردها سال است؟ (TIMSS)
الف) سطح هموار زمين به تدريج به طرف بالا فشرده شده است و به كوه هاي بلند و بلندتر تبديل شده تا اين كه سطح زمين از كوه پوشيده شده است.
ب) كوه هاي بلند به تدريج فرسايش پيدا كرده اند، به گونه اي كه بيشتر سطح زمين هم سطح دريا شده است
ج) در حين شكل گيري مداوم كوه هاي جديد، كوه هاي بلند به تدريج فرسايش پيدا كرده اند.
د) كوه هاي بلند و دشت هاي مسطح ميلياردها سال به تغييراتي اندك كنار كنار يكديگر وجود داشته اند

سرگذشت زمين

1. مناسب ترين شرايط تشكيل فسيل، دفن شدن سريع جاندار در چه محيطي مي باشد؟

الف) خاكسترهاي آتشفشاني
ب) رسوبات دريايي
ج) كف اقيانوس ها و بالا رسوبات
د) تپه هاي شني

2 . كدام يك از گونه هاي زير مدت زمان كوتاه تري است كه روي زمين زندگي مي كنند؟

الف) انسان ها
ب) حشرات
ج) ماهي ها
د) خزندگان

3. نخستين مهره داران در كدام يك از دوره هاي زير به وجود آمده اند؟ (كنكور تيزهوشان)

الف) پركامبرين
ب) پالئوزوئيك
ج) مزوزوئيك
د) سنوزوئيك

4. در كدام دوره آمونيت ها فراوان شدند؟

الف) سنوزوئيك
ب) مزوزوئيك
ج) پالئوزوئيك
د) پركامبرين

5. احتمال سالم ماندن اجساد جانداران در كدام محيط زير بيشتر است؟

الف ) يخچال هاي قطبي
ب) تپه هاي ماسه اي
ج) رسوبات دريايي
د) خاكسترهاي آتش فشاني

6. كدام يك از موارد زير از كاربرد فسيل ها نمي باشند؟

الف) تشخيص آب و هواي گذشته
ب) تأمين انرژي
ج) تعيين محل بعضي از مواد معدني
د) تعيين علت انقراض بعضي از جانداران ديگر

7. تعداد بي مهره هاي ساده در كدام دوره زياد شد؟

الف) پركامبرين
ب) پالئوزوئيك
ج) مزوزئيك
د) سنوزوئيك

8. تعداد فسيل هاي قديمي و ساختمان بدن آنها نسبت به فسيل هاي معاصر چگونه است؟

الف) كم تر – ساده تر
ب) كم تر – پيش رفته تر
ج) بيشتر – ساده تر
د) بيشتر – پيش رفته تر

9. كدام جمله درباره پركامبرين درست نيست؟

الف) قديمي ترين دوره زمين شناسي است
ب) شامل 8/7 عمر زمين مي باشد
ج) از زمان تشكيل سنگ ها تا حدود 570 ميليون سال پيش ادامه داشته است
د) گياهان باز دانه در اين دوره ، ظاهر شدند

10. در كدام دوره حيات بر روي زمين شروع شد؟

الف) سنوزوئيك
ب) مزوزوئيك
ج) پالئوزوئيك
د) پركامبرين

11. در رسوبات كدام دوره به سختي مي توان فسيل يافت؟

الف) پركامبرين
ب) پالئوزوئيك
ج) مزوزوئيك
د) سنوزوئيك

12. دوره مزوزوئيك به عصر .........معروف است.

الف) پرندگان
ب) پستانداران
ج) بي مهرگان
د) خزندگان

13. اولين پرنده ي روي زمين كه برخي از ويژگي هاي خزندگان را هم داشته است مربوط به كدام دوره است؟

الف ) پركامبرين
ب) پالئوزوئيك
ج) مزوزوئيك
د) سنوزوئيك

14. مهم ترين جانور بي مهره اي كه در پالئوزوئيك مي زيسته و سپس در اواخر اين دوران نسلش از بين رفته چه جانداي است و متعلق به كدام گروه از جانوران مي باشد؟

الف) آركئوپتريكس – خزندگان
ب) تريلوبيت – بندپايان
ج) آمونيت – سرپايان
د) بلمنيت – نرم تنان

15. كدام دوره به معناي حيات جديد مي باشد؟
الف) سنوزوئيك
ب) مزوزوئيك
ج) پالئوزوئيك
د) پركامبرين

16. كدام گزينه در مورد پالئوزوئيك درست نيست؟
الف ) كوسه ماهي ها فراوان شدند
ب) گياهان مخروط دار به وجود آمدند
ج) اولين حشرات و خزندگان ظاهر شدند
د) پرندگان و پستانداران ظاهر شدند

17. با پيدايش كدام جاندار زير حيات در خشكي شروع شد؟
الف) باكتري ها و جلبك ها
ب) گياهان آوند دار
ج) مهره داران
د) دوزيستان

18. داينوسورها در چه دوره اي از ميان رفتند؟
الف) اواخر مزوزوئيك
ب) اواسط مزوزوئيك
ج) اواخر پالئوزوئيك
د) اواسط پالئوزوئيك

19. محل زندگي كدام يك از جانوران زير تنوع بيشتري دارد؟
الف) پستانداران
ب) خزندگان
ج) بي مهرگان
د) پرندگان

20. كدام گزينه زير در شكل گيري فكر تغيير گونه ها در ذهن انديشمندان تأثير نداشت؟
الف) افزايش تعداد گونه هاي جانداران در طول زمان
ب) به وجود آمدن انواع جديد جانداران از انواع قديمي
ج) انقراض نسل بعضي از جانداران در طول زمان
د) فسيل نشدن جسد بعضي از جانداران گذشت

سرگذشت زمين(ادامه - پاسخنامه)

21. به عقيده ي لامارك دليل زياد شدن طول گردن زرافه ها در طول زمان چه بود؟

الف) تبديل صفات اكتسابي به ارثي
ب) تبديل صفات ارثي به اكتسابي
ج) تمام شدن علف هاي روي زمين
د) از بين رفتن زرافه هاي داراي گردن كوتاه

22. كدام دانشمند غلط بودن نظريه هاي لامارك را اثبات كرد و چگونه ؟

الف) دارويو – با ارايه نظريه انتخاب طبيعي
ب) ويسمن – با اثبات موضوع ارثي نشدن صفات اكتسابي
ج) دورويس – با ارايه ي نظريه ي جهش
د) ويسمن – با اثبات موضوع اري شدن صفات اكتسابي

23. منظور از اينكه صفات اكتسابي ارثي نمي شوند كدام است؟

الف) تغييرات سلول هاي بدني به سلول هاي جنسي منتقل مي شود
ب) تغييرات سلول هاي بدني به سلول هاي جنسي منتقل نمي شود
ج) صفات ارثي در سلول هاي بدني ايجاد مي شود
د) صفات اكتسابي در سلول هاي جنسي ايجاد مي شوند

24. منظور از انتخاب طبيعي كدام است؟ محيط افراد.........

الف) سازگار را به وجود مي آورد
ب) سازگار را حذف مي كند
ج) سازگار را انتخاب مي كند
د) ناسازگار را به وجود نمي آورد

25. علت ايجاد جهش مربوط به كدام يك از عوامل زير است؟

الف) سازگاري جاندار با محيط
ب) انتخاب طبيعي
ج) مواد شيميايي و دارويي
د) استعمال و عدم استعمال اندام ها

26. كدام يك از موارد زير صفات مطلوب و سازگار با محيط را گسترش مي دهد؟

الف) جهش
ب) استعمال و عدم استعمال اندام ها
ج) انتخاب طبيعي
د) DNA

27. كدام يك از موارد زير از شواهد تغيير در گونه هاي جانداران نمي باشد؟

الف) جانداران اجداد قديمي و مشتركي دارند.
ب) تغييرات در جمعيت جانداران پديد مي آيند
ج) فسيل هاي قديمي ساختمان پيشرفته تري نسبت به فسيل هاي معاصر دارند
د) زندگي از حالت ساده و ابتدايي به صورت پيچيده تحول يافته است

28. كدام يك از موارد زير از سازگاري هاي كاكتوس نمي باشد؟

الف) داشتن ساقه هاي باريك
ب) برگ هاي تيغي و سوزني
ج) امكان ذخيره ي آب در ساقه
د) كم شدن تبخير و تعرق برگ ها

29. بزرگ و نازك بودن برگ كدو چه كمكي به آن مي كند؟.........فتوسنتز و توليد....

الف) كاهش – ميوه اي بزرگ
ب) كاهش – ساقه ي بزرگ
ج) افزايش – ميوه ي بزرگ
د) افزايش – ساقه ي كوچك

30 . جهش چه نوع صفاتي را به وجود مي آورد؟ صفات ........

الف) مفيد و اكتسابي
ب) مضر و اكتسابي
ج) مفيد يا مضر و ارثي
د) مفيد با مضر و اكتسابي

31 . كدام يك از موارد زير انتخاب مصنوعي محسوب نمي شوند؟

الف)‌توليد گندم ها پاكوتاه با خوشه هاي بلند
ب) ايجاد گاوهاي دو رگه با توليد شير
ج) كاشت گياهان مقاوم به كم آبي و شوري
د) زياد شدن خرگوش هاي همرنگ، محيط

32. كدام يك از موارد زير از تأثيرات مهاجرت در جمعيت جانداران يك محيط نمي تواند باشد؟

الف) شكار افراد بومي
ب) ايجاد دو رگ (هيبريد)
ج) ايجاد رقابت غذايي
د) افزايش جا و مكان براي افراد بومي

پاسخ تشريحي سؤالات فصل سوم

1. ب – رسوبات دريايي بهترين محل تشكيل فسيل محسوب مي شود . در رسوبات دانه ريز جسد جانداران سريع از دسترس تجزيه كنندگان دور مي شود.

2. الف – به دليل اينكه انسان در دوره ي چهارم يعني سنوزوئيك پا به عرصه وجود گذاشته است ولي حشرات، ماهي ها و خزندگان قبل از انسان به وجود آمده اند. پس نسبت به آنها زمان كمتري است كه در روي زمين زندگي مي كنند.

3. ب – نخستين مهره داران در دوره اي اردوويسين (دومين دوره ي فرعي پالئوزوئيك ) به وجود آمدند. اين مهره داراي متعلق به گروهي از ماهي ها به نام ماهي هاي زره دار بودند. اين ماهي ها صفحات سخت استخواني در سطح بدن خود دارند. دوره هاي پالئوزوئيك عبارتند از : كامبرين، اردوويسين، سيلورين ، دونين، كربونيفر - پرمين

4. ب – آمونياك و بلمنيت ها (Belemnites) بي مهرگان نرم تن از گروه سرپايان هستند. اين گونه بي مهره ها در قبل و بعد از مزوزوئيك يافت نمي شوند. جانداران سالم مي ماند، مانند فسيل نوعي فيل كه در قطب يافت شده . البته تعداد فسيل ها در قطب بسيار كمياب است.

5. الف – به دليل فشار كم ( كمتر از رسوبات) و دماي پايين و عدم فعاليت تجزيه كنندگان اجساد جانداران سالم مي ماند، مانند فسيل نوعي فيل كه در قطب يافت شده . البته تعداد فسيل ها در قطب بسيار كمياب است.

6. د – از فسيل ها نمي توان براي تشخيص علت انقراض جانداران استفاده كرد.

7. الف – در اولين دوره (قديمي ترين دوره) بي مهرگان ساده مثل باكتري ها يافت مي شود.

8. هر چه از گذشته به حال نزديك مي شويم تعداد جانداران متنوع تر شده و ساختمان بدني آنها تكامل مي يابد. پس فسيل هاي قديمي تر داراي بدني ساده تر بوده و تعداد آنها هم كمتر است چون در قديم جانداران تنوع كمتري داشته اند. در نتيجه تعداد فسيل ها كمتر خواهند بود.

9. د – گياهان بازدانه در مزوزئيك ظاهر شدند.

10.د – حيات در دوره ي پركامبرين شروع شد هر چند حيات محدود بود به جانداران ساده مانند باكتري ها و جلبك ها.

11. الف – چون بيشتر جانداران اين دوره، فاقد قسمت هاي سخت مانند استخوان و صدف در بدن بوده اند، گذشته از آن، قدمت زياد سنگ ها و تحمل تغييرات فراوان و مكرر، باعث از بين رفتن فسيل هاي احتمالي آن زمان شده است.

12. د – در ترياس يعني ابتداي مزوزوئيك خزندگان بسيار فراوان و گوناگون شدند. خزندگان داراي جثه بزرگ كه به آن داينوسورها (Sourus= خزنده، Deinos= مخوف) مي گفتند. خزندگان اين دوره مي توانستند در آب و در خشكي زندگي كنند و حتي بعضي از آنها قادر به پرواز بودند.

13. ج – آركئوپتريكس (pteron= بال ، Archaias= قديمي) جانداري است كه هم برخي صفات پرندگان را دارد و هم بعضي از ويژگي هاي خزندگان( وجود سه انگشت در هر بال، دندان كوچك و تيز در هر آرواره و دم طويل استخواني)

14. ب - تريلوبيت ( Lobus= قسمت ، Tri = سه ) آنها بيشتر در آب هاي كم عمق و بر بستر دريا زندگي مي كرده اند و احتمالاً محيط خود را از بقاياي جانوران و مواد آلي پاكيزه نگه مي داشته اند.

15. الف – دوره اي كه در آن انسان پا به عرصه ي وجود گذاشت و پستانداران فراوان گشتند.

16. د – نخستين آثار پستانداران و پرندگان به دوره ي مزوزوئيك بر مي گردد.

17. ب - در سيلورين (پالئوزوئيك) با پيدايش گياهان آوند دار زندگي در خشكي شروع شد.

18. الف – در اواخر عصر مزوزوئيك داينوسورها به طور اسرار آميزي از ميان رفتند. در ميان نظريه هاي مربوط به انقراض آنها، نظريه اي كه مبني بر سرد شدن هوا بر اثر گرد و غبار ناشي از برخورد شهاب سنگ هاي بزرگ به سطح زمين است از اعتبار بيشتري برخوردار است.

19 . الف – پستانداران به دليل خون گرم بودن و پوشيده بودن بدن از مو يا پشم قادر هستند با تغييرات شرايط محيط سازگار باشند.به همين علت در محيط هاي مختلف قادر به زندگي هستند.

20 . د – دانشمندان اطلاعات گذشته ي زمين را از فسيل ها در مي يابند. وقتي فسيلي نباشد

21 . الف – چيزي را نمي توان عنوان كرد.از طرفي هم فسيل نشدن ربطي به تغيير گونه ها ندارد او معتقد بود زرافه ها براي خوردن برگ درختان گردنشان را دراز مي كردند . پس گردن آنها دراز شد (صفت اكتسابي) و اين دراز شدن به فرزندان آنها هم منتقل مي شد (ارثي شدن صفت اكتسابي)

22. ب – ويسمن با بريدن دم موش ها در چند نسل، اجازه داد زاد و ولد كنند اما اما در هر مرحله فرزندان حاصل داراي بوم بودند و طول دم آنها نيز هيچ فرقي با دم نسل هاي اولينه نداشت. پس نداشتن دم در اين موش ها (صفت اكتسابي) به فرزندان آنها منتقل نشد (ارثي نشد)

23. ب – صفتي ارثي مي شود كه در سلول هاي جنسي ايجاد شود چرا كه سلول هاي جنسي صفات را از والدين به فرزندان منتقل مي كنند. اگر صفتي يا تغييري در سلول هاي بدني ايجاد فقط يك فرد را تحت تدثير قرار مي دهد و نه نسل آن را .

24. ج – انتخاب طبيعي در به وجود آوردن افراد سازگار يا ناسازگار دخالتي ندارد بلكه افراد سازگار را انتخاب كرده و اجازه مي دهد آنها زنده بمانند و زاد و ولد كنند ، افراد ناسازگار را حذف كنند.

25. ج – مواد شيميايي، دارويي، پرتوهاي راديواكتيو و پرتو فرابنفش مي توانند روي DNA ( مولكول ها) تأثير گذاشته باعث ايجاد جهش شوند. چون مولكول DNA بسيار با ثبات است و به راحتي تغيير نمي كند.

26. ج – انتخاب طبيعي افراد سازگار با محيط را انتخاب كرده و اجازه مي دهد جمعيت آنها فراوان شود.

27 . ج – فسيل هاي قديمي نسبت به فسيل هاي جديدتر ساختمان ساده تري دارند و اين نشان مي دهد كه زندگي از حالت ساده و ابتدايي به صورت پيچيده تحول يافته است.

28 . الف – ساقه هاي كاكتوس گوشتي و آبدار است تا بتواند آب را براي موارد اضطراري كم آبي ذخيره كند. اما برگ هاي ان سوزني و تيغي است تا اتلاف آب در آن از طريق برگ ها به حداقل برسد.

29. ج – كدو با استفاده از برگ هاي بزرگ و افزايش فتوسنتز ميوه هاي بزرگي را توليد مي كند

30. ج – صفت به وجود آمده توسط جهش به طور اتفاقي بوده و ممكن است مفيد يا مضر باشند. از طرفي صفت هاي ايجاد شده توسط جهش به سلول هاي جنسي منتقل شده و ارثي مي شوند.
31.د – اين نوع انتخاب طبيعي است. چون خرگوش هاي همرنگ محيط توسط شكارچيان ديده نمي شوند و توسط آنها شكار نمي شوند و زنده مي مانند، و زاد ولد كرده و جمعيت آنها افزايش مي يابد.

32. د - مهاجرت ، محل زندگي افراد بومي را كاهش مي دهد